Τα συμπτώματα που παρατηρούνται με την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ποικίλουν και σε πρώιμο στάδιο της νόσου δεν είναι προφανή, ιδιαίτερα όταν έχει προσβληθεί μόνο ο ένας οφθαλμός.

Συγκεκριμένα:

I.  Φαρμακευτική αντιμετώπιση 

1. Παρά τη συνεχιζόμενη ιατρική έρευνα, δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματική θεραπεία για την ξηρού τύπου εκφύλιση της ωχράς. Ίσως σε κάποιες περιπτώσεις, βοηθούν στη σταθεροποίηση και όχι στην βελτίωση της όρασης, συμπληρώματα διατροφής με αντιοξειδωτικούς παράγοντες όπως βιταμίνη C και E, ψευδάργυρο, οξείδιο του χαλκού και Β-καροτένιο.
2. Η υγρού τύπου εκφύλιση, είναι δυνατό να σταθεροποιηθεί με συστηματική έγχυση ειδικού φαρ­μάκου που σταματά την ανάπτυξη του αγγειογενετικού παράγοντα (VEGF), τον οποίο παράγει ο οργανισμός όταν τα κύτταρα δεν λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο. Τα φάρμακα αυτά καλούνται αντιαγγειογενετικά (Anti-VEGF), και μερικά από αυτά είναι τα: bevacizumab, ranibizumab, aflibercept. Μερικές φορές συνδυάζονται και με ειδική κορτιζόνη (triamcinolone) και εγχύονται μέσα στο υαλοειδές σώμα του οφθαλμού.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, χορηγείται επιπρόσθετα τοπική αντιφλεγμονώδης μη στεροειδής αγωγή, σε σταγόνες της ουσίας bromfenac.

ΙΙ.Φωτοδυναμική θεραπεία (Photodynamic Therapy PDT) για την αντιμετώπιση νεοαγγειώσεων, σε συνδυασμό με παράγοντες Anti-VEGF. Πραγματοποιείται με ειδικό laser (cold laser), σε συνδυασμό με τη χορήγηση ενδοφλέβιας ουσίας και περιορίζει τη νεοαγγείωση. Τα τελευταία χρόνια, έχει περιοριστεί η εφαρμογή της συγκεκριμένης θεραπείας.

IIΙ. Φωτοπηξία (Retina Photocoagulation): Με τη χρήση laser εστιακά (focal) στην περιοχή της νεοαγγείωσης, περιορίζεται η διαρροή υγρού και το οίδημα της ωχράς. Σκοπός της φωτοπηξίας δεν είναι η αποκατάσταση της όρασης, αλλά η σταθεροποίησή της και η μείωση του κινδύνου απώλειας.

Παρόλη την εξέλιξη στην ιατρική θε­ραπεία, οι ασθενείς με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εξακολουθούν να εμφα­νίζουν απώλεια στην όραση, καθότι η αντιμετώπιση δεν επαναφέρει την κεντρική όραση που έχει ήδη χαθεί. Παρόλα αυτά, με τη χρήση κάποιου από τους πολλούς τύπους βοηθημάτων χαμηλής όρασης, και με  ειδική εκπαίδευση με ασκήσεις οπτικής αποκατάστασης, τόσο για κοντά, όσο και για μακριά, ενισχύεται η περιφερική όραση που συνήθως δεν επη­ρεά­ζεται ώστε να εξασφαλιστεί πρακτική όραση.

Η ορθή χρήση ενός βοηθήματος χαμηλής όρασης προκύπτει μετά από πολλαπλές μετρήσεις και αξιολόγηση των αναγκών του ασθενούς, τόσο για κοντά όσο και για μακριά.

Στα βοηθήματα χαμηλής όρασης συγκαταλέγονται:

1. Πρώιμο: Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεσαίου μεγέθους drusen και συνήθως δεν συνοδεύεται από απώλεια όρασης.
2. Ενδιάμεσο: Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεγάλου μεγέθους drusen ή/και αλλαγών της χρωστικής του αμφιβληστροειδούς, και είναι πιθανόν να συνοδεύεται από απώλεια όρασης.
3. Προχωρημένο: Εκτός από την ύπαρξη drusen, χαρακτηρίζεται από σημαντική απώλεια όρασης, είτε λόγω γεωγραφικής ατροφίας (dry), είτε νεοαγγείωσης (wet).

1. Η ξηρού τύπου ηλικιακή εκφύλιση (dry AMD) 

Στην ξηρού τύπου εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η απώλεια όρασης οφείλεται στη μακροχρόνια εναπόθεση πρωτεϊνών και λιπιδίων στον αμφιβληστροειδή. Οι εναποθέσεις αυτές, που μοιάζουν με κίτρινες κουκκίδες (drusen), δεν προκαλούν συνήθως απώλεια της όρασης όταν βρίσκονται περιφερικά της ωχράς, ωστόσο αυξάνουν και επεκτείνονται με συνέπεια να καταστρέφουν τα φωτοευαίσθητα κύτταρα. Έτσι, ο αμφιβληστροειδής ατροφεί στην περιοχή της ωχράς (γεωγραφική ατροφία), με απώτερη συνέπεια να προκαλείται ένα σκοτεινό σημείο στο κέντρο της όρασης, που μπορεί να εκταθεί μεταγενέστερα.

Μπορεί ωστόσο, ανά πάσα στιγμή, να εξελιχθεί σε υγρού τύπου ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς.

2. Η υγρού τύπου ηλικιακή εκφύλιση (wet AMD) 

Η υγρού τύπου εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, αποτελεί και τον πιο συχνό τύπο εκφύλισής της. Παρόλο που αυτό πάσχει μόνο το 10-15% του πληθυσμού, αποτελεί το 90% της αιτίας που ευθύνεται για σοβαρή απώλεια της όρασης.

Εδώ, η μεμβράνη που δρα ως υπόστρωμα του αμφιβληστροειδούς σπάει, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται το επίπεδο του οξυγόνου στην περιοχή της ωχράς. Τότε νέα ακανόνιστα αγγεία (νεοαγγεία) σπεύδουν να το αναπληρώσουν, εισχωρώντας από το σπάσιμο αυτό της μεμβράνης και πολλές φορές σπρώχνοντας την ωχρά προς τα εμπρός. Τα αγγεία είναι αρκετά εύθραυστα στα τοιχώματά τους και λύονται, απελευθερώνοντας το αίμα μέσα στα στρώματα του αμφιβληστροειδή και της ωχράς κηλίδας. Το υγρό αυτό ονομάζεται εξιδρωματικό και η εκφύλιση υγρού τύπου, εξιδρωματική. 

Αυτή η βλάβη στην ωχρά συμβαίνει απότομα, και συνεπάγεται απότομη μείωση της κεντρικής όρασης, η οποία εφόσον καταστραφεί, δεν μπορεί να επανέλθει στα φυσιολογικά της επίπεδα.

Υπάρχουν βέβαια θεραπείες εάν αυτό γίνει αντιληπτό νωρίς, και κάποιος απευθυνθεί στον οφθαλμίατρό του άμεσα.

Σκευάσματα Αντι-αγγειογενετικού Παράγοντα (Anti-VEGF)

Ο όρος «αντί» αναφέρεται στο κατά, και ο όρος «αγγειογενετικός» αναφέρεται στα αγγεία, δρα δηλαδή κατά της ανάπτυξης των αγγείων.

Αυτά τα σκευάσματα, δεν επιτρέπουν στα κύτταρα του αμφιβληστροειδή να παραγάγουν μια πρωτεΐνη των αγγείων με αναγεννητικό παράγοντα (vascular endothelial growth factor – VEGF).

Τα σκευάσματα Anti-VEGF, είναι μια ομάδα φαρμάκων που εγχέονται στο υαλοειδές σώμα του παθολογικού οφθαλμού, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των νέων αγγείων που υπάρχουν στον αμφιβληστροειδή, και κατ’ επέκταση να υποχωρήσει το οίδημα.

Αυτό μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης νέων αγγείων που μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η περαιτέρω απώλεια της όρασης, και μερικές φορές να επέλθει ακόμη και μικρή βελτίωση σε αυτή.

Τέτοια φάρμακα είναι τα: bevacizumab, ranibizumab, aflibercept.

Πού χρησιμοποιούνται τα σκευάσματα anti-VEGF;

Χρήση των παραγόντων αυτών γίνεται σε καταστάσεις όπως:

Θα σας δοθεί η καταλληλότερη για τα συμπτώματά σας αγωγή, μετά από ενδελεχή εξέταση των οφθαλμών από τον οφθαλμίατρο σας, η οποία περιλαμβάνει:

Διαδικασία έγχυσης σκευάσματος Anti-VEGF

Τα Anti-VEGF, εγχέονται στο υαλοειδές σώμα (το ζελέ που φυσικά υπάρχει στο εσωτερικό του οφθαλμού) δια μέσου του σκληρού χιτώνα (το λευκό εξωτερικό περίβλημα του οφθαλμού). Χρησιμοποιούνται τοπικά αναισθητικά σε σταγόνες στην επιφάνεια του οφθαλμού, και καθαρίζεται η περιοχή γύρω από τον οφθαλμό με αντισηπτικό διάλυμα. Ο οφθαλμίατρος πραγματοποιεί την έγχυση, η οποία διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την ενστάλαξη αντιβιοτικών σταγόνων.

Λαμβάνονται μετεπεμβατικές οδηγίες που περιλαμβάνουν αναλυτικά τη χρήση σταγόνων και τις προφυλάξεις, εφόσον είναι απαραίτητες, που θα πρέπει να ακολουθήσετε.

Μετά από μια τέτοια έγχυση, η όρασή σας μπορεί να είναι θαμπή για κάποιες ώρες και να εμφανίζονται παραμορφώσεις ίσως και για ημέρες, αφού θα «βλέπετε» την ουσία της έγχυσης να κινείται μέσα στο υαλοειδές σώμα.

Πιθανά παροδικά συμπτώματα μετά την έγχυση Anti-VEGF

Όλα τα παραπάνω συμπτώματα είναι απολύτως φυσιολογικά και παροδικά. Τα κολλύριά σας, τεχνητά δάκρυα, παυσίπονα και ένας καλός ύπνος μετά την επέμβαση, θα σας βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσετε.

Σε κάθε άλλη περίπτωση, ειδικά αν το συγκεκριμένο μάτι κοκκινίσει, πονάει ή έχει μειωμένη όραση, επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρό σας.

Επιπλοκές μετά την έγχυση Anti-VEGF

Παρακολούθηση μετά από έγχυση Anti-VEGF

Ο οφθαλμίατρός σας θα σας επανεξετάσει σε 4-5 εβδομάδες μετά την πρώτη έγχυση, επαναλαμβάνοντας την ενδελεχή εξέταση των οφθαλμών όπως και πριν από την έγχυση, εκτιμώντας έτσι την πορεία της θεραπείας και την ανάγκη για επανάληψή της.

Ενδείκνυται συχνός επανέλεγχος ακόμη και αν η κατάστασή σας μοιάζει να έχει σταθεροποιηθεί. Έχει αποδειχθεί ότι οι παράγοντες Anti-VEGF αποτελούν τον καλύτερο δυνατό τρόπο αντιμετώπισης για τις παραπάνω παθήσεις, εφόσον επακόλουθες εξάρσεις γίνονται αντιληπτές σχετικά σύντομα. Αυτό είναι εφικτό εφόσον τηρηθεί το πρόγραμμα επισκέψεων, όπως έχει οριστεί από τον οφθαλμίατρό σας.